به نقل از محسن جبارزاده برخی نکات مهم قبل از ارائه یافته‌ها مطالعه کنید :
ارتباط بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و افسردگی و اضطراب از دیدگاه روانشناسی
همانطور که قبلاً گفته شد، تعیین یک “ساعت مجاز” قطعی برای همه افراد غیرممکن است. تأثیر شبکه‌های اجتماعی به عوامل مختلفی بستگی دارد.
تمرکز تحقیقات اخیر بیشتر بر “نحوه استفاده” از شبکه‌های اجتماعی است تا “مدت زمان استفاده”.
بسیاری از منابع فارسی به طور کلی به تأثیرات منفی اشاره می‌کنند و رفرنس دقیقی ارائه نمی‌دهند. به همین دلیل، من سعی کردم از منابع انگلیسی و معتبرتر استفاده کنم.
یافته‌های تحقیقات و توصیه‌های متخصصان (با رفرنس):
ارتباط بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و افسردگی و اضطراب:
مطالعه‌ای در مجله JAMA Pediatrics (2019): این مطالعه نشان داد که استفاده بیشتر از شبکه‌های اجتماعی با علائم افسردگی در نوجوانان مرتبط است. این ارتباط به ویژه در دختران قوی‌تر بود.
(Primack, B. A., Shensa, A., Sidani, J. E., Whaite, E. O., Lin, L. Y., Rosen, D., … & Miller, E. (2017). Social media use and perceived social isolation among young adults in the US. American journal of preventive medicine, ۵۳(۱), 1-۸.)
تحقیقات دانشگاه پیتسبورگ: این تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که زمان بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطر افسردگی و اضطراب هستند.
(Lin, L. Y., Sidani, J. E., Shensa, A., Radovic, A., Miller, E., Colditz, J. B., … & Primack, B. A. (2016). Association between social media use and depression among US young adults. Depression and anxiety, ۳۳(۴), ۳۲۳-۳۳۱.)
تأثیر مقایسه اجتماعی:
تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که مقایسه خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی، به ویژه در مورد ظاهر، موفقیت‌ها و سبک زندگی، می‌تواند منجر به احساس حسادت، ناکافی بودن، کاهش عزت نفس و افزایش علائم افسردگی و اضطراب شود.
(Vogel, E. A., Rose, J. P., Roberts, L. R., & Eckles, K. (2014). Social comparison, social media, and self-esteem. Psychology of popular media culture, ۳(۴), 208.)
ترس از دست دادن (FOMO):
تحقیقات نشان می‌دهد که FOMO، یعنی ترس از دست دادن تجربیات دیگران، با استفاده بیشتر از شبکه‌های اجتماعی، اضطراب و نارضایتی از زندگی مرتبط است.
(Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, ۲۹(۴), ۱۸۴۱-۱۸۴۸.)
تأثیر بر خواب:
مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از شبکه‌های اجتماعی قبل از خواب می‌تواند به دلیل نور آبی ساطع شده از صفحه نمایش و همچنین تحریک ذهنی ناشی از محتوای شبکه‌ها، باعث اختلال در خواب شود.
(Exelmans, L., Van den Bulck, J., & De Bourdeaudhuij, I. (2016). Media use before sleep, sleep disturbances and tiredness in adolescents. Journal of sleep research, ۲۵(۳), ۲۹۳-۳۰۱.)
توصیه‌های کلی (بر اساس منابع معتبر):
استفاده آگاهانه و هدفمند: به جای گشت و گذار بی‌هدف، هدف مشخصی برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی داشته باشید.
محدود کردن زمان استفاده: زمان مشخصی را برای استفاده تعیین کنید و به آن پایبند باشید.
توجه به محتوا: از دنبال کردن صفحاتی که باعث ایجاد احساسات منفی در شما می‌شوند، خودداری کنید.
اولویت دادن به تعاملات واقعی: زمان بیشتری را به معاشرت با دوستان و خانواده در دنیای واقعی اختصاص دهید.
استفاده از تنظیمات گوشی: از تنظیمات گوشی خود برای محدود کردن زمان استفاده از برنامه‌ها و دریافت اعلان‌ها استفاده کنید.
در صورت لزوم کمک حرفه‌ای بگیرید: اگر احساس می‌کنید که استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان شما تأثیر منفی گذاشته است، از یک متخصص روانشناسی کمک بگیرید.
در مورد “ساعت مجاز”:
همانطور که اشاره شد، عدد دقیقی وجود ندارد. اما تحقیقات نشان می‌دهند که کاهش استفاده به زیر ۲ ساعت در روز می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد. همچنین، کیفیت استفاده بسیار مهم‌تر از کمیت آن است. به جای تمرکز صرف بر مدت زمان، به این موارد توجه کنید:
چرا از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید؟
چه احساسی بعد از استفاده دارید؟
آیا استفاده از شبکه های اجتماعی باعث اختلال در زندگی روزمره شما شده است؟
با پاسخ به این سوالات می‌توانید درک بهتری از نحوه تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر خودتان پیدا کنید و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید.
محسن جبارزاده روانشناس بالینی و رواندرمانگر
بازدیدها: ۱
